Akran Öğrenme Programı Bilgi Notu

Türk-Alman Üniversitesi AKRAN ÖĞRENMESİ Programı
Hakkında Bilgi Notu-

I. Genel Olarak Akran Öğrenmesi Programı
Bu uygulama, üniversite eğitimine yeni başlamış öğrencileri küçük çalışma grupları (4-5 kişilik) halinde bir araya getirerek, her çalışma grubuna daha yüksek sınıflardaki öğrencilerden birer sorumlu (danışman veya rehber) tayin edilmesi esasına dayanmaktadır. Bu programın temel hedefi, özellikle derslerin “uygulamalı” olarak yürütülmesinin zorunlu olduğu bölümlerde, öğretim üyesinin her öğrenci ile birebir iletişim kuramamasının doğurduğu olumsuz sonuçları izale etmek; aynı zamanda öğrenciler arasında kaynaşma ve işbirliğini artırmaktır.
Bu çerçevede Rehber Öğrenci (Tutor) “başka öğrencilerin eğitimine katkı sunmak üzere ilgili dersin öğretim üyesi tarafından görevlendirilmiş öğrenci” olarak tanımlanabilir.
II. Amaç
Kürsüden anlatılan ve teorik bilgilerin sunulduğu klasik dersler, özellikle üniversite eğitim hayatına yeni başlayan öğrenciler açısından alışılmadık bir durumdur. Akran öğrenmesi çerçevesinde derste anlatılan teorik bilgiler, küçük gruplar (4-5 kişi) halinde getirilmiş olan öğrencilere tekrar anlatılıp uygulaması yapılmakta ve böylece öğrencinin konu bağlamında derinleşmesi sağlanmaktadır. Öğretim üyesi tarafından yapılan teorik ders esnasında onlarca kişiyle birlikte derse katılan öğrencinin interaktif şekilde derse katılması mümkün olamazken, aynı masanın etrafında biraraya geldiği akranlarıyla, konuyu bilen bir akranı vasıtasıyla konuyla doğrudan teması sağlanmış olmaktadır. Ders esnasında öğrenci bir soru sorma şansına dahi sahip olamazken, bu uygulama sayesinde öğrencinin etkin bir şekilde derse katılımı mümkün hale gelmekte, hatta kendisinden beklenmektedir.
Rehber öğrenci (Tutor) için tanımlanan görevlerin başında, “Üniversite eğitimi ve ortamı” hakkında akranlarını bilgilendirmek; üniversite eğitiminin, bu zamana kadarki eğitim ortamlarından farkları, öğrenciden beklentiler, sistemin temel dinamiklerini aktarmak gelmektedir.
Dolayısıyla bu öğretim biçimi, teorik dersi tamamlayıcı, destekleyici niteliktedir. Bu çerçevede ilgili alanda uygulamaya yönelik beceriler kazanılması ve geliştirilmesi esas alınır. Bu yöntem çerçevesinde öğrenciler, aynı zamanda sınavlara da hazırlanma şansı bulmakta ve daha tecrübeli öğrencilerin henüz üniversiteye yeni başlamış olan öğrencilere bilgi aktarımına da zemin hazırlamaktadır.
Özellikle vurgulamak gerekir ki, bu uygulama çerçevesinde öğretim üyeleri ile doğrudan iletişim kurma zorluğu yaşayan öğrencilerin, kendi akranları ile bir araya gelmeleri sağlanmakta ve akademik hayata dahil olmaları teşvik edilmiş olmaktadır.
Almanca hazırlık sınıfında bulunan öğrenciler için belirlenen Rehber Öğrenci’ler, hazırlık öğrencilerinin sürekli olarak Almanca ile meşgul olmaları ve Almanca’ya maruz kalmalarını sağlayacak bir organizasyon içerisinde hareket etmektedirler.
III. İçerik
Akran öğrenmesinin amacı, teorik bilgilerin uygulamaya yönelik şekilde tekrarlanması ve derinleştirilmesi olduğu için danışman öğrenci tarafından yürütülecek faaliyetin içeriği de bu amaca hizmet edecek şekilde “önceden” hazırlanmalıdır. Faaliyetin içeriği, dersi veren öğretim üyesinin gözetiminde Rehber Öğrenci tarafından önceden hazırlanır ve bu içerik önceden ilgili öğretim üyesi veya yardımcısı tarafından gözden geçirilir; gerekli ise Rehber Öğrenci ile birlikte ve interaktif şekilde çözümü yoluna gidilir.
Diğer yaygın bir örnek, Rehber Öğrenci ve ilgili öğretim üyesinin birlikte belirlediği materyallerin çalışma grubuna mensup öğrencilere önceden dağıtılması ve grup toplantısında hep birlikte tartışılmasıdır. Bu uygulamaya özellikle sosyal bilimler (siyaset bilimi, işletme, iktisat, hukuk, iletişim gibi) ile ilgili derslerde başvurulması önerilmekte ve organize edilmektedir.
Mühendislik ve fen fakültelerinde bilgisayar tabanlı uygulamalar ile laboratuvarda yürütülmesi zorunlu faaliyetlerin, söz konusu çalışma grupları tarafından danışman öğrenci rehberliğinde yürütülmesi sağlanmakta ve hatta teşvik edilmektedir.
Özellikle vurgulamak gerekir ki Akran Öğrenmesi uygulaması, sadece derslerin tekrarıyla sınırlı kalmamakta, üniversite hayatına yeni başlayan öğrencilere yol gösterecek ya da tavsiyelerde bulunacak birtakım etkinlikleri de içerebilmektedir (Tanışma programları, danışmanlık ve rehberlik faaliyetleri, sosyal sorumluluk faaliyetlerinin organize edilmesi, İstanbul hayatının tanıtılması gibi).
IV. Organizasyon
Akran öğrenmesinde rehberlik yapacak öğrenci, genellikle üst dönemlere mensup öğrencilerden (gerek lisans ve gerekse yüksek lisans-doktora öğrencileri arasından) seçilir. Bu sayede öğrencilerin birbiriyle iletişim kurmaları sağlanmakta; öğrenciler arasındaki bilgi aktarımı desteklenmekte, öğrencilerin de kendi fikirlerini paylaşmaları teşvik edilmektedir.
Bu faaliyetin sağlıklı bir şekilde yürütülmesi her öğretim üyesine belirli sayıda rehber öğrenci kontenjanı tahsis edilmesini gerekli kılmaktadır. Öğretim üyesine tahsis edilecek rehber öğrenci sayısının, söz konusu derse kayıt yaptıran öğrenci sayısı ile doğru orantılı bir şekilde belirlenmesi zorunludur.
Her öğretim üyesi, kendi dersi bağlamında görev vereceği öğrencileri “başvuru” esasına göre belirlemeli ve rehber olarak görevlendirilecek öğrenciler dönem başında ilan edilmelidir.
Aynı durum, bu faaliyetlere katılması gereken öğrenciler için de geçerlidir. Onların da hangi çalışma grubunda yer alacağı dönem başında “başvuru esasına göre” belirlenmeli ve dönem başında ilan edilmelidir.
İlk defa rehber öğrenci olarak faaliyet gösterecek öğrencilerin iki günlük bir eğitime tâbi tutulması ve bu suretle sistemi kavramalarının sağlanması önem taşır.
Rehber öğrenci tarafından, dersi alacak öğrencilere sunulacak destek faaliyetlerinin içeriği, ilgili öğretim üyesinin sorumluluğu ve araştırma görevlilerinin gözetimi altında belirlenmelidir.
Rehber öğrenci ile çalışma grubuna dahil öğrencilerin bir araya geleceği zamanlar, aynı ders programının ilanında olduğu gibi, dönem başında ve ders programının bir parçası olarak önceden ilan edilmeli; dönem başladıktan sonra da takibi sağlanmalıdır.
V. Türk Alman Üniversitesi’nde Rehber Öğrenci (Akran Öğrenmesi) Uygulaması
Türk Alman Üniversitesi nezdinde  başlayan Rehber öğrenci uygulaması, sosyal ve fen-mühendislik bilimleri alanlarında içerik itibariyle farklılık arz etmektedir.
Mühendislik ve Fen Fakültelerindeki uygulama, laboratuvar ve bilgisayar becerilerinin geliştirilmesine yönelik iken; sosyal bilimler alanında gerçekleştirilen faaliyetler, teorik derslerin pratik çalışma şeklinde uygulamaya yönelik tekrarı ve derinleştirilmesi tarzındadır.
Bütün sosyal bilimler bölümlerinde, “proje tarzında” seminer çalışması yapılması planlanmış olup; bu tür faaliyetler ders programının zorunlu içeriğine dahildir. Akran Öğrenmesi faaliyetinin en önemli içeriğini, yeni öğrencilere söz konusu seminer çalışmalarının hazırlanmasında izlenecek yol ve yöntemlerin aktarılması; seminer hazırlama faaliyetinin uygulamalı olarak akran desteği ile öğretilmesi oluşturmaktadır. Üniversitemizin bütün bölümlerinde, alana özgü projelerin hazırlanması ve notların önemli bir kısmının hazırlanan ve yürütülen projeler üzerinden verilmesi temel bir kural olarak belirlenmiştir. Bu sebeple rehber öğrencilerin ikinci önemli sorumluluğu da proje hazırlanmasına ilişkin ilke ve kuralların, sorumlusu olduğu öğrenci grubuna aktarılması ve fiilen uygulamalı olarak öğretilmesi şeklinde belirlenmiştir.
Yine Üniversitemizin Sosyal Bilimler ile Fen ve Mühendislik fakültelerindeki bütün bölümlerinde “bitirme tezi” hazırlanması zorunlu hale getirilmiştir. Söz konusu bitirme tezlerinin de yine “proje esaslı” olarak hazırlanması zorunludur. Öğrenciler, Akran Öğrenmesi uygulaması çerçevesinde daha ilk dönemden itibaren “proje esaslı bitirme tezi”nin hazırlanmasına yönelik faaliyetlerin içerisine dahil edilmek suretiyle, yönlendirilmiş olmaktadır.
Sosyal bilimler alanlarında dahi teorik bilgilerin uygulamalı şekilde anlatımı ve pekiştirilmesi amaçlanmakta; Rehber Öğrenci uygulaması bu amaçla yoğun bir şekilde kullanılmaktadır. Bu çerçevede mesela Hukuk Fakültesi bünyesinde üçüncü ve dördüncü sınıf öğrencileri Rehber Öğrenci olarak seçilmiş ve özellikle birinci ve ikinci yıllarda yürütülen dersler (örnek olarak Medeni Hukuka Giriş, İdare Hukuku, Anayasa Hukuku, Ceza Hukuku vb.) kapsamında akran öğrenmesi uygulaması başlatılmıştır. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi bünyesindeki bölümlerde (İşletme, İktisat, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler) özellikle ilk yıl derslerinde (örnek olarak Siyaset Bilimine Giriş, Bilimsel Çalışmaya Giriş) akran öğrenmesi uygulaması mevcuttur. Bu çerçevede öğretim üyelerinin sorumluluğu ve araştırma görevlilerinin gözetimi altında öğrenciler tarafından uygulama çalışmaları gerçekleştirilmekte; oluşturulan çalışma gruplarında öğrencilerimiz, rehber öğrenci önderliğinde hem ders hazırlıkları yapmakta hem de proje esaslı bitirme tezi hazırlanmasına ilişkin esasları akranlarından öğrenme imkânı bulmaktadır. Aynı şekilde öğrenciler sosyal sorumluluk faaliyetlerine dahil olmanın yol ve yöntemlerini “bu faaliyetleri bizzat yürüten rehber öğrenci” aracılığı ile öğrenip uygulama imkânı elde etmektedir. Mesela  hukuk fakültesi öğrencilerinin, Beykoz ilçesindeki orta okul ve liselerde “insan hakları”, “hayvan hakları” konulu seminerler vermeleri sağlanmış iken; bilgisayar bölümü öğrencilerinin de yine rehber öğrenciler yönlendirmesi ile çevredeki ilkokul ve orta okullarda “kodlama nedir ne değildir” başlıklı seminerler organize etmeleri sağlanmıştır.
Mühendislik ve Fen Fakültelerinde, rehber öğrenciler sorumlu oldukları çalışma grupları ile birlikte laboratuvar derslerinin hazırlıklarını yürütmekte; laboratuvar dersleri çerçevesinde öğrencilere verilen projelerin hazırlanmasına katkı sunmakta; ders içeriğine dahil bulunan deneylerin bizzat yürütülmesi temin edilmektedir.
Mevcut uygulama çerçevesinde Rehber Öğrenciler ayrıca,

• Öğrencilerin üniversite kaydı ve ders seçiminde rehberlik,
• Hazırlık öğrencilerinin Almanca yeterlik sınavına hazırlanması,
• Hazırlık ve ilk dönem öğrencileri için oryantasyon faaliyetleri,
• İhtiyaç duyan öğrencilere sürekli danışmanlık,
• Kariyer merkezi üzerinden öğrencilerin muhtemel işverenleri ile iletişimin organizasyonu,
• Yeni başlayanlar için bilgisayar programlaması,